Μεγάλη Παρασκευή σήμερα και είπα να γράψω κάτι σχετικό με την ημέρα. Θα χρησιμοποιήσω μια ιστορία από την Καινή Διαθήκη με σκοπό να βγάλω κάποια γενικά συμπεράσματα. Αν και ξέρω ότι η ιστορία αυτή δεν είναι ακριβής (με την ιστορική σημασία της) αλλά μάλλον θεολογική- πολιτική περιγραφή, θα τη χρησιμοποιήσω με την κυριολεκτική της παρουσίαση.
Σύμφωνα λοιπόν με την Καινή Διαθήκη, όταν συνέλαβαν τον Ιησού ο Πιλάτος έδωσε στο πλήθος τη δυνατότητα να τον απελευθερώσουν, ακολουθώντας ένα έθιμο που ήθελε να δίνεται χάρη σε έναν κρατούμενο τις ημέρες του Πάσχα. Το πλήθος στην απόφασή του είχε δυο επιλογές: τον Ιησού ή τον Βαραββά. Οι περισσότεροι θα συμφωνήσουν σήμερα ότι η σωστή απόφαση του πλήθους θα ήταν η αθώωση του Ιησού. Γνωρίζουμε όμως ότι κάτι τέτοιο δε συνέβη. Η απόφαση του πλήθους ήταν κατά κανόνα δημοκρατική. Συγκεκριμένα σύμφωνα με τις γραφές ήταν σχεδόν ομόφωνη. Άρα μάλλον σε αυτή τη γνωστή ιστορία έχουμε την πιο δημοφιλή περίπτωση αποτυχίας της δημοκρατίας. Και αυτό ακριβώς είναι που θέλω να συζητήσω λίγο παραπάνω.
Σύμφωνα με το θεώρημα του Condorcet, όσο μεγαλύτερη είναι μια επιτροπή τόσο πιο πιθανό είναι να καταλήξει στο σωστό αποτέλεσμα, αν έχει να επιλέξει ανάμεσα σε μια σειρά από εναλλακτικές. Και η επιτροπή που επέλεξε την καταδίκη του Ιησού ήταν πολύ μεγάλη. Τι οδήγησε σε αυτή την αποτυχία της επιτροπής να βρει το σωστό αποτέλεσμα;
Η απάντηση είναι προφανής εξετάζοντας την εναλλακτική του πλήθους, τον Βαραββά. Έναν επαναστάτη κατά των ξένων κατακτητών που καταπίεζαν την ελευθερία (sic) των Ιουδαίων. Ένας λαϊκός ήρωας που υποσχόταν με τις πράξεις του απελευθέρωση από το ζυγό των Ρωμαίων. Ο Ιησούς αντίθετα υποσχόταν ελευθερία σε μια επόμενη ζωή. Με λίγα λόγια το πλήθος είχε να αποφασίσει ανάμεσα σε βραχυπρόθεσμο έναντι σε μακροπρόθεσμο όφελος (νομίζω και τα δυο είχαν αντίστοιχες αβεβαιότητες στο να συμβούν). Και το πλήθος αποφάσισε κοιτάζοντας τον παρόν. Και επέλεξε λάθος (σε κάθε περίπτωση ο Ιησούς ήταν αθώος σε σχέση με τον Βαραββά).
Η δημοκρατία απέτυχε στο παραπάνω παράδειγμα. Θα μπορούσε να πετύχει; Μια απάντηση θα ήταν ο Πιλάτος να έθετε άλλη εναλλακτική έναντι του Ιησού. Αλλά σε αυτή την περίπτωση θα έλεγε κάποιος ας απελευθέρωνε τον Ιησού άμεσα, χωρίς ψηφοφορία. Άλλη επιλογή θα ήταν να ενημερωθεί ο λαός για τους δυο και να ψηφίσει. Αλλά και πάλι έχω αμφιβολίες αν θα επέλεγε σωστά. Μάλλον η καλύτερη επιλογή θα ήταν κάποιος περιορισμός της δημοκρατίας- να ψηφίσουν κάποιοι συγκεκριμένοι- οι μορφωμένοι ή οι πλούσιοι ή ακόμα καλύτερα αυτοί που ήταν ενημερωμένοι για τους δυο ανθρώπους.
Δυο τελικές παρατηρήσεις. Πρώτον στη συγκεκριμένη ψηφοφορία προφανώς υπήρξε lobbying- το γνωρίζουμε από την Καινή Διαθήκη. Το lobbying είναι πρόβλημα της δημοκρατίας και υπάρχει γιατί κάποιοι ψηφοφόροι δεν είναι επαρκώς ενημερωμένοι. Αν όλοι οι ψηφοφόροι είναι ενημερωμένοι σωστά το lobbying θα είναι αναποτελεσματικό. Δεύτερον αν κάποιος ισχυριστεί ότι η απόφαση ήταν θέλημα Θεού, τότε προφανώς θα πρέπει να αναγνωρίσει ότι δε χρειαζόμαστε εκλογές για οτιδήποτε αλλά έναν ελέω Θεού βασιλιά.
Καλό Πάσχα σε όλους
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου