Ανταγωνισμός στην Ελληνική Οικονομία

Στην Ελλάδα, για όσους δεν το γνωρίζουν, είναι υποχρεωτική η δημοσίευση των ισολογισμών των ΑΕ και των ΕΠΕ στον έντυπο τύπο. Ο επίσημος λόγος είναι αυτό εξυπηρετεί τη διαφάνεια και την ενημέρωση του επενδυτικού κοινού. Στην πραγματικότητα δεν εξυπηρετεί κανένα εκτός από τις εφημερίδες και τους εκδότες που "βγάζουν" από τις καταχωρίσεις των ισολογισμών- επιβαρύνοντας χρηματικά τις επιχειρήσεις. Σήμερα λοιπόν κατατέθηκε τροπολογία στη βουλή για κατάργηση αυτής της υποχρέωσης, η οποία απορρίφθηκε. Το σκεπτικό της απόρριψης όπως τη διατύπωσε ο βουλευτής Θ. Παπαγεωργίου είναι ότι "...χρειάζεται προσοχή, καθώς υπάρχουν μεν έντυπα που βγαίνουν σε ένα μήνα «κάνουν αρπαχτή από τους ισολογισμούς και κλείνουν», αλλά υπάρχουν και αντιδράσεις από έντυπα που εξυπηρετούν το κοινωνικό συμφέρον." (πηγή: http://www.newsbeast.gr/financial/arthro/146914/ohi-stin-tropologia-gia-mi-dimosieusi-isologismon/). Για ακόμα μια φορά οι Έλληνες βουλευτές έδειξαν ότι αυτό που τους ενδιαφέρει είναι το δημόσιο συμφέρον και όχι τα συμφέροντα μιας στενής ομάδας.

Την κρίση θα πληρώσουν αυτοί που τη δημιούργησαν

Χθες είδα στην ΕΤ3 ένα καταπληκτικό ντοκιμαντέρ για την κρίση του 1929 στις ΗΠΑ. Νομίζω ότι για ακόμα μια φορά η ιστορία έχει να μας διδάξει πολλά, αρκεί να μπορέσουμε να τη διαβάσουμε σωστά. Αρχικά κάποιος μπορεί να δει γιατί είναι απαραίτητη η κρατική παρέμβαση, και πώς ήταν τα πράγματα χωρίς καμία μορφή κράτους πρόνοιας . Από την άλλη το συμπέρασμα που με έβαλε να σκεφτώ ήταν ότι αυτοί που πραγματικά είχαν πρόβλημα από την κρίση ήταν η μεσαία τάξη. Οι πλούσιοι απλώς έχασαν ένα μέρος του πλούτου τους- δεν βρέθηκαν σε άσχημες συνθήκες. Οι φτωχοί δεν είχαν τίποτα να χάσουν. Οι μόνοι που είδαν το επίπεδο της ζωής τους να καταποντίζεται ήταν η μεσαία τάξη.
Αυτό βέβαια είναι κάτι που το ξέρουμε- πάντα η κρίση θα πλήξει τη μεσαία τάξη και αυτό το θεωρούμε πολύ κακό. Είναι όμως κακό για την Ελλάδα; Η απάντησή μου είναι μπορεί και όχι. Στην Ελλάδα η μεσαία τάξη συνήθως ταυτίζεται με την τάξη των μικροεπιχειρηματιών και των δημοσίων υπαλλήλων. Η πρώτη τάξη είναι η κατεξοχήν πρωταθλητές της φοροδιαφυγής- εισφοροδιαφυγής, ιδιοκτήτες μικρών επιχειρήσεων- που αν απασχολούν κάποιους εργαζόμενους αυτό το κάνουν συνήθως αγνοώντας τους εργασιακούς νόμους για αμοιβές, ωράριο κλπ. Από την άλλη η τάξη των δημοσίων υπαλλήλων (σε στενό και ευρήτερο δημόσιο τομέα, μόνιμοι και μη μόνιμοι- δες συμβασιούχους) είναι η τάξη που ανέβηκε (κυρίως προ 1998) μέσα από συνθήκες πελατειακών σχέσεων, αναξιοκρατίας, συνδικαλιστικών πιέσεων για αυξήσεις μισθών, μειώσεις ωρών εργασίας.
Μια τέτοια μεσαία τάξη δε νομίζω ότι έχει πολλά να προσφέρει στην οικονομία αλλά και στην κοινωνία. Καλό θα ήταν αυτοί οι επιχειρηματίες να βρεθούν στην άλλη πλευρά, να μετατραπούν σε εργαζόμενους και να αφήσουν τη θέση τους σε επιχειρηματίες που θα λειτουργήσουν με άλλους τρόπους (και δε μπορώ να φανταστώ ότι αυτοί οι τρόποι θα είναι χειρότεροι απ' ότι στο παρελθόν). Και οι δημόσιοι υπάλληλοι καλό θα ήταν να προσεγγίσουν τις συνθήκες διαβίωσης και δουλειάς των ιδιωτικών υπαλλήλων. Με λίγα λόγια αυτή τη μεσαία τάξη δε τη θέλω. Και η κρίση είναι η καλύτερη ευκαιρία για να καταστραφεί. Και ίσως τελικά στα συντρίμμια της ελληνικής οικονομίας σε λίγα χρόνια να φτιαχτεί μια μεσαία τάξη χρήσιμη.

Ζήτω η 25η Μαρτίου

Scripta Manent

Επειδή σε ένα χρόνο κάποιοι θα λένε "αφού τα ξέρατε γιατί δεν τα έλεγε κανείς;" ακριβώς όπως έλεγαν και πριν ένα χρόνο, γράφω εδώ δυο- τρία πράγματα (αν και θα τα διαβάσουν λίγοι). Μέχρι στιγμής το μνημόνιο και οι συνταγές του δεν έχουν εφαρμοστεί. Άνοιγμα κλειστών επαγγελμάτων δεν υπήρξε (και απ' ότι φαίνεται δε θα υπάρξει σύντομα). Ελαστικοποίηση εργασιακών σχέσεων δεν προχώρησε ούτε γι αστείο. Η πάταξη της φοροδιαφυγής σταμάτησε λόγω πολιτικού κόστους (δεν κυνηγάμε τους μικρούς που χρωστάνε και ψάχνουμε δικαιολογίες για τους μεγάλους) είτε με το επιχείρημα ότι δεν μπορώ να εισπράξω από αυτούς που δεν έχουν (sic). Η μείωση της σπατάλης για τους μισθούς στις ΔΕΚΟ πάλι ούτε για πλάκα δεν προχώρησε. Οι δαπάνες που έχουν κοπεί είναι οι μάλλον περισσότερο παραγωγικές και η σπατάλη στο Δημόσιο Τομέα παραμένει. Και μπορώ να συνεχίσω να λέω πολλά ακόμα. Αντίθετα επικρατεί η λογική να κατέβουμε στο δρόμο και η κυβέρνηση θα πάρει όλα τα μέτρα  πίσω. Μπορούμε να κάνουμε και καμιά απεργία πείνας, που είναι στη μόδα, και σίγουρα θα υποχωρήσει.
Εγώ πλέον συμφωνώ με αυτή τη λογική. Δε μπορεί μια μειοψηφία ανθρώπων να προσπαθούν να επιβάλλουν το σωστό στην πλειοψηφία που θέλει κάτι άλλο. Αφού ο λαός θέλει λοιπόν λαϊκ(ιστικ)η κυριαρχία ας την έχει. Όμως μη βγει σε λίγο καιρό ο Kung-Fu, η Παπαστρουμφ, ο Χωρίς Τσίπας ή ο Λαϊκιζόπουλος και πουν ότι το μνημόνιο και τα μέτρα απέτυχαν: τα μέτρα του μνημονίου πολύ απλά δεν εφαρμόστηκαν ποτέ. Αντίθετα μέχρι στιγμής έχει εφαρμοστεί (πάνω- κάτω) η δική τους συνταγή. 

Εκλογές εδώ και τώρα (?)

Τελικά αν γίνουν εκλογές τι θα συμβεί στην ελληνική οικονομία; Θα έρθει η ώρα της καταστροφής ή όχι; Αν με ρωτούσατε μέχρι πριν από λίγες μέρες θα έλεγα ότι είναι ένα καταστροφικό σενάριο: οι αγορές θα πανικοβληθούν και οι πιέσεις (αν και δε μας αφορούν άμεσα) θα ενταθούν. Μέτρα δε θα προχωρήσουν για όλη τη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου και η επόμενη δόση του δανείου μάλλον θα γίνει πολύ αβέβαια. Αν μάλιστα οι δημοσκοπήσεις δίνουν πολιτική αστάθεια την επομένη των εκλογών το πιο πιθανό είναι (κατά την εκτίμησή μου) να μη δοθεί η δόση του δανείου καθόλου και τελικά να αναγκαστούμε να καταφύγουμε στο μοιραίο (πες με στάση πληρωμών).
Βέβαια υπάρχει ένα πολύ καλό επιχείρημα υπέρ των εκλογών: αν πιστεύουμε ότι αυτό που χρειάζεται η οικονομία είναι μια γνήσια κεϋνσιανή πολιτική αύξησης των δαπανών, μόνο ο εκλογικός κύκλος μπορεί να είναι η λύση σε αυτό. Μόνο πριν από εκλογές η κυβέρνηση υπάρχει περίπτωση να αυξήσει τις δαπάνες της και να ρίξει ρευστότητα στο σύστημα. Επιπλέον πάντα οι εκλογές συνοδεύονται και με μια βελτίωση των προσδοκιών των ατόμων. Όλα αυτά συνηγορούν πως μπορεί να υπάρξει αύξηση των δαπανών στην οικονομία που θα οδηγήσει σε ανάκαμψη.
Η άποψή μου είναι ότι ο κίνδυνος είναι πιο μεγάλος από τα πιθανά οφέλη στην παρούσα φάση (κάποια άλλη στιγμή όχι). Όποιος ωστόσο πιστεύει ότι η οικονομία χρειάζεται κεϋνσιανές πολιτικές αύξησης των δαπανών (και τα πολιτικά κόμματα που λένε  ότι πιστεύουν αυτό είναι πολλά) μπορεί να ζητήσει εκλογές...εκτός και αν τελικά δεν το πιστεύει πραγματικά κανείς!