Ορθολογικοί ψηφοφόροι

Η πιο πάνω εικόνα είναι από μια πρόσφατη δημοσκόπηση της Public Issue. Η ερώτηση είναι "είστε υπέρ ή κατά του μνημονίου;". Η εικόνα είναι σοκαριστική:  6% των ψηφοφόρων του ΣΥΡΙΖΑ και 14% των ψηφοφόρων των Ανεξάρτητων Ελλήνων και 35 των ψηφοφόρων του ΚΚΕ είναι υπέρ του μνημονίου.  Επίσης είμαι βέβαιος ότι αν υπήρχε ερώτημα "οι μετανάστες έκαναν καλό στην ελληνική οικονομία" θα υπήρχαν ψηφοφόροι της Χρυσής Αυγής που θα έλεγαν ναι. 

Φυσικά κάτι τέτοιο είναι παράδοξο. Δεν είναι δυνατό να ψηφίζεις αυτά τα κόμματα και να μη γνωρίζεις ότι είναι ξεκάθαρα κατά του μνημονίου- στην πραγματικότητα είναι η βασική αρχή πάνω στην οποία ζητάνε την ψήφο του λαού. Η εξήγηση ότι οι ψηφοφόροι δεν είναι ενημερωμένοι, φυσικά δεν είναι αρκετή. Αν μετά από πρόσφατες εκλογές δεν είναι ενημερωμένοι για τις θέσεις των κομμάτων, γιατί να πιστεύουμε ότι πήγαν (στις 6 Μαΐου)και θα πάνε (στις 17 Ιουνίου) να ψηφίσουν ενημερωμένοι. Και βέβαια υπάρχει η ερμηνεία ότι δεν κατάλαβαν την ερώτηση. Αλλά αν δεν κατάλαβαν μια τόσο ξεκάθαρη ερώτηση τι μας λέει ότι καταλαβαίνουν για τι ψηφίζουν.

Τα ποσοστά αυτά δεν είναι μικρά. Αποτελούν πάνω από το 2% του εκλογικού σώματος. Για την ακρίβεια μας λένε ότι υπάρχουν αποδείξεις (και όχι απλώς ενδείξεις) ότι 2% του εκλογικού σώματος είναι ανορθολογικό.

Αν πολιτικά είμαστε τόσο ανορθολογικοί, είναι σωστό να διατηρούμαστε από έναν πολιτικό μηχανισμό στήριξης; Μήπως τελικά ο μόνος τρόπος για να λειτουργήσουμε ορθολογικά είναι να αυξήσουμε το κόστος για τις ενέργειές/ αποφάσεις μας; Μήπως πρέπει να φύγει αυτός ο μηχανισμός (μνημόνιο, PSI, δανεισμός από κράτη κλπ) και να στραφούμε στις λύσεις της αγοράς; Μήπως πρέπει να αφήσουμε τα πράγματα να μας οδηγήσουν εκεί που θα μας πήγαινε η αγορά χωρίς καμία παρέμβαση κυβερνήσεων; Μήπως να ζήσουμε την καταστροφή, ώστε μέσα σε αυτό το πλαίσιο να μάθουμε τι είναι ορθολογισμός και τι όχι; Αν δεν πίστευα στο lock-in και στην εξάρτηση στις αρχικές συνθήκες η απάντηση στα πιο πάνω θα ήταν "φυσικά ναι".