Κυριακή 18 Νοεμβρίου 2012
Συντηρητισμός και αγορά εργασίας
Στο χθεσινό post υποστήριξα ότι μια συντηρητική κοινωνία φτιάχνει θεσμούς που δεν ευνοούν την αλλαγή. Πιο συγκεκριμένα είχα την ιδέα ότι τα άτομα θα ζητάνε θεσμούς στην αγορά εργασίας που δεν ευνοούν την κινητικότητα (π.χ. υψηλό κόστος απόλυσης) όταν φοβούνται το "καινούργιο". Σήμερα θεώρησα σωστό να δω αν μπορώ να επιβεβαιώσω αυτή την ιστορία με data. Για να μετρήσω το πόσο συντηρητική είναι μια κοινωνία πήγα στο World Values Survey και είδα δυο ερωτήσεις (ι) πόσο σημαντική είναι η θρησκεία στη ζωή σας ( % σε κάθε χώρα που απάντησε πολύ σημαντική στο σύνολο των ερωτηθέντων) (ιι) θα ήσασταν αρνητικοί στο να έχετε ένα ομοφυλόφιλο για γείτονα (% που δεν ήθελαν ομοφυλόφιλο γείτονα στο σύνολο των ερωτηθέντων). Συσχέτισα αυτές τις δυο μεταβλητές- οριζόντιος άξονας- με το ποσοστό μακροχρόνιας ανεργίας- κάθετος άξονας. (σσ. προφανώς αυτό είναι ένα παιχνίδι με data και καταλαβαίνω τους περιορισμούς- δηλ συσχέτιση δε σημαίνει αιτιώδη σχέση και ότι και οι 3 μεταβλητές μπορεί να είναι proxy για κάτι άλλο). Τα διαγράμματα είναι μάλλον αποκαλυπτικά
Φαίνεται να υπάρχει μια θετική σχέση ανάμεσα στο ποσοστό μακροχρόνιας ανεργίας (στο σύνολο της ανεργίας) και το βαθμό συντηρητισμού της κοινωνίας (έτσι όπως εκφράζεται από τις δυο ερωτήσεις). Αν εξαιρέσουμε τις δυο ακραίες παρατηρήσεις (Ιαπωνία στο πρώτο και ΗΠΑ στο δεύτερο γράφημα) μάλιστα,αυτή η σχέση φαίνεται ακόμα πιο ισχυρή.
Σάββατο 17 Νοεμβρίου 2012
Το τέλος της ανάπτυξης
Με αφορμή τις επικείμενες απολύσεις στο δημόσιο,χθες είχα μια συζήτηση που με οδήγησε σε μια σειρά από σκέψεις. Η γενική ιδέα των συνομιλητών μου ήταν η εξής: οι πολιτικοί διόρισαν υπερβολικά πολλούς-κακώς και φταίνε αποκλειστικά οι πολιτικοί, δε μπορούν τώρα να έρχονται να απολύουν. Ακόμα και αν οι προσλήψεις έγιναν με παράλογα κριτήρια, οι απολύσεις πρέπει με κάθε τρόπο να αποφευχθούν. Από αυτή τη συζήτηση φάνηκε η απέχθεια των συνομιλητών μου (που ίσως αντικατοπτρίζει την απέχθεια της κοινωνίας) προς τις απολύσεις, η οποία σε κάποιο βαθμό είναι λογική. Από την άλλη μου δημιούργησαν μια απορία. Αν είχαμε να διαλέξουμε ανάμεσα στο δεν προσλαμβάνω καθόλου κάποιον, και προσλαμβάνω για ένα χρονικό διάστημα και μετά απολύω τι θα προτιμούσαμε ως κοινωνία. Η γενική εικόνα που έχω από τη συζήτηση με οδηγεί στο συμπέρασμα ότι μάλλον θα προτιμούσαν το πρώτο. Και πιστεύω ότι αυτό το θα το προτιμούσε και η πλειοψηφία στην ελληνική κοινωνία. Δηλαδή καλύτερα να είμαι "για πάντα" άνεργος παρά να αντιμετωπίζω μικρά διαστήματα ανεργίας σε όλη μου την εργασιακή ζωή.
Ο πιο κάτω πίνακας δείχνει το ποσοστό της ανεργίας που είναι μακροχρόνια (δηλ. άνω των 12 μηνών- πηγή Eurostat)
Όπως φαίνεται η Ελλάδα είναι μια από τις χώρες με το μεγαλύτερο ποσοστό μακροχρόνιας ανεργίας. Δηλαδή αν μείνεις άνεργος δύσκολα βρίσκεις ξανά δουλειά, σε αντίθεση με τις ΗΠΑ που αν βρεθείς άνεργος κατά 90% θα βρεις δουλειά μέσα σε ένα έτος. Η αιτία βέβαια είναι η δομή της αγοράς εργασίας. Και αυτή η δομή σε κάθε περίπτωση είναι αποτέλεσμα πολιτικών και αντιλήψεων της κοινωνίας για το πως πρέπει να είναι διαρθρωμένη η αγορά εργασίας. Και πράγματι, μια κοινωνία που απεχθάνεται τις απολύσεις είναι λογικό να φτιάχνει μια αγορά εργασίας όπου μεν οι απολύσεις είναι δύσκολες, αλλά φυσικά και οι προσλήψεις θα είναι δύσκολες (αν έχει κόστος να απολύσεις, δε θα προσλάβεις).
Και φυσικά θα έλεγε κάποιος, είναι δυνατόν μια απόλυση να είναι καλή; Η απάντηση είναι φυσικά ναι. Είναι η δύναμη που βάζει μπροστά τις διαρθρωτικές αλλαγές στην παραγωγή. Αν μειώνεται η ζήτηση για ένα προϊόν οι επιχειρήσεις κλείνουν ή μειώνουν την παραγωγή τους. Το πλεονάζον προσωπικό διοχετεύεται σε άλλους κλάδους κ.ο.κ. Φυσικά αυτό προϋποθέτει ότι ο εργαζόμενος είναι έτοιμος να δεχτεί την αλλαγή απασχόλησης, την αλλαγή εργασιακού περιβάλλοντος, την αλλαγή ακόμα και της πόλης στην οποία ζει. Κάτι τέτοιο είναι εύκολο και φυσιολογικό για όσους ζουν στις ΗΠΑ. Αντίθετα για τους περισσότερους Ευρωπαίους είναι κάτι απαράδεκτο. Η μετανάστευση π.χ. σε άλλη περιοχή/ χώρα είναι ακόμα θέμα ταμπού στην Ελλάδα.
Η αιτία βέβαια, ειδικά για την Ελλάδα, είναι ο έντονος συντηρητισμός, ο φόβος για κάθε τι καινούργιο. Αλλά φυσικά ανάπτυξη χωρίς υιοθέτηση καινούργιου (τεχνολογίας, προϊόντων κλπ.)δεν υπάρχει, και αν υπάρχει είναι βραχύβια (οφείλεται μόνο στην κινητοποίηση παραγωγικών συντελεστών). Και ίσως αυτό να σημαίνει ότι όπως είναι η ελληνική κοινωνία ήρθε το τέλος της ανάπτυξης για την Ελλάδα.
Ο πιο κάτω πίνακας δείχνει το ποσοστό της ανεργίας που είναι μακροχρόνια (δηλ. άνω των 12 μηνών- πηγή Eurostat)
| Χώρα | Μέσος 2000-2008 |
| USA | 9,7 |
| Sweden | 17,4 |
| Denmark | 19,6 |
| UK | 23,0 |
| Finland | 24,7 |
| Austria | 26,2 |
| Spain | 29,1 |
| Japan | 31,3 |
| Ireland | 32,2 |
| Netherlands | 33,2 |
| France | 38,8 |
| EU | 41,2 |
| Portugal | 43,0 |
| Greece | 52,2 |
| Germany | 52,6 |
| Italy | 53,7 |
Και φυσικά θα έλεγε κάποιος, είναι δυνατόν μια απόλυση να είναι καλή; Η απάντηση είναι φυσικά ναι. Είναι η δύναμη που βάζει μπροστά τις διαρθρωτικές αλλαγές στην παραγωγή. Αν μειώνεται η ζήτηση για ένα προϊόν οι επιχειρήσεις κλείνουν ή μειώνουν την παραγωγή τους. Το πλεονάζον προσωπικό διοχετεύεται σε άλλους κλάδους κ.ο.κ. Φυσικά αυτό προϋποθέτει ότι ο εργαζόμενος είναι έτοιμος να δεχτεί την αλλαγή απασχόλησης, την αλλαγή εργασιακού περιβάλλοντος, την αλλαγή ακόμα και της πόλης στην οποία ζει. Κάτι τέτοιο είναι εύκολο και φυσιολογικό για όσους ζουν στις ΗΠΑ. Αντίθετα για τους περισσότερους Ευρωπαίους είναι κάτι απαράδεκτο. Η μετανάστευση π.χ. σε άλλη περιοχή/ χώρα είναι ακόμα θέμα ταμπού στην Ελλάδα.
Η αιτία βέβαια, ειδικά για την Ελλάδα, είναι ο έντονος συντηρητισμός, ο φόβος για κάθε τι καινούργιο. Αλλά φυσικά ανάπτυξη χωρίς υιοθέτηση καινούργιου (τεχνολογίας, προϊόντων κλπ.)δεν υπάρχει, και αν υπάρχει είναι βραχύβια (οφείλεται μόνο στην κινητοποίηση παραγωγικών συντελεστών). Και ίσως αυτό να σημαίνει ότι όπως είναι η ελληνική κοινωνία ήρθε το τέλος της ανάπτυξης για την Ελλάδα.
Παρασκευή 9 Νοεμβρίου 2012
Ποιότητα Υπηρεσιών Δημοσίου
Από τη δεκαετία του '80 στην Ελλάδα δημιουργήθηκε ένα ιδιότυπο είδος δημόσιων υπηρεσιών, το οποίο χαρακτηριζόταν από χαμηλής ποιότητας τελικές υπηρεσίες, με μεγάλο κόστος για το δημόσιο ταμείο, και το οποίο χρησιμοποιούσαν τελικά άτομα με χαμηλό εισόδημα. Τα νοσοκομεία, τα σχολεία, τα πανεπιστήμια, οι αστικές υπηρεσίες από το '80 που μπορώ να θυμάμαι ήταν πάντα μπάχαλο. Στα νοσοκομεία πάντα υπήρχαν ράντζα, στα σχολεία οι καθηγητές σπάνια ασχολούνταν με τη βελτίωση των επιδόσεων των μαθητών, στα πανεπιστήμια οι διδάσκοντες μπορεί να να μην πατούσαν στο αμφιθέατρο, στις αστικές συγκοινωνίες η σαρδελοποίηση των επιβατών ήταν δεδομένη. Αυτό όμως δεν πείραζε κανέναν. Ο ιδιωτικός τομέας έλυνε όποια προβλήματα: ιδιωτικά θεραπευτήρια, φροντιστήρια και ιδιωτικά σχολεία, πανεπιστήμια της αλλοδαπής, ΙΧ αυτοκίνητα.
Ταυτόχρονα το κόστος παροχής αυτών των υπηρεσιών ήταν τεράστιο. Υπερκοστολογήσεις προμηθειών στα νοσοκομεία, 14ωρο καθηγητών για να προλαβαίνουν και τα ιδιαίτερα, ΑΕΙ/ΤΕΙ χωρίς αντικείμενο, μισθούς εκτός πραγματικότητας. Και το κόστος αυτό φυσικά καλυπτόταν με δανεικά ή πιο πριν με τύπωμα χρήματος .
Η πλειοψηφία που μπορούσε να κάνει τακτική χρήση των ιδιωτικών υπηρεσιών δεν είχε λόγο να παραπονεθεί. Οι φόροι ήταν χαμηλοί, η χρηματοδότηση των ελλειμμάτων από την αναποτελεσματικότητα του δημόσιου τομέα καλυπτόταν με δανεισμό και όλοι ήταν ευτυχισμένοι- ή μάλλον όλοι γιατί οι πραγματικά φτωχοί έπρεπε να ζήσουν με τις κακές δημόσιες υπηρεσίες.
Η κατάσταση άλλαξε μετά το 2009. Δανεισμός τέλος. Τύπωμα χρήματος το ίδιο. Μείωση του κόστους παραγωγής δημοσίων υπηρεσιών ούτε για πλάκα (ας είναι καλά τα οργανωμένα συμφέροντα στα νοσοκομεία, σχολεία, πανεπιστήμια, ΔΕΚΟ και όπου αλλού). Άρα τι μένει; Φυσικά επιπλέον μείωση της ποιότητας. Και το χειρότερο φυσικά είναι ότι όλο και λιγότεροι λόγω ύφεσης και μείωσης εισοδημάτων μπορούν να αγοράσουν αυτές τις υπηρεσίες από τον ιδιωτικό τομέα. Αυτό που πρέπει πλέον να περιμένουμε (και να ελπίζουμε) είναι να υπάρξει επιτέλους πολιτική πίεση (από τη μεσαία-;- τάξη) για τη βελτίωση της ποιότητας ή μείωση του κόστους παραγωγής των δημοσίων υπηρεσιών.
Ταυτόχρονα το κόστος παροχής αυτών των υπηρεσιών ήταν τεράστιο. Υπερκοστολογήσεις προμηθειών στα νοσοκομεία, 14ωρο καθηγητών για να προλαβαίνουν και τα ιδιαίτερα, ΑΕΙ/ΤΕΙ χωρίς αντικείμενο, μισθούς εκτός πραγματικότητας. Και το κόστος αυτό φυσικά καλυπτόταν με δανεικά ή πιο πριν με τύπωμα χρήματος .
Η πλειοψηφία που μπορούσε να κάνει τακτική χρήση των ιδιωτικών υπηρεσιών δεν είχε λόγο να παραπονεθεί. Οι φόροι ήταν χαμηλοί, η χρηματοδότηση των ελλειμμάτων από την αναποτελεσματικότητα του δημόσιου τομέα καλυπτόταν με δανεισμό και όλοι ήταν ευτυχισμένοι- ή μάλλον όλοι γιατί οι πραγματικά φτωχοί έπρεπε να ζήσουν με τις κακές δημόσιες υπηρεσίες.
Η κατάσταση άλλαξε μετά το 2009. Δανεισμός τέλος. Τύπωμα χρήματος το ίδιο. Μείωση του κόστους παραγωγής δημοσίων υπηρεσιών ούτε για πλάκα (ας είναι καλά τα οργανωμένα συμφέροντα στα νοσοκομεία, σχολεία, πανεπιστήμια, ΔΕΚΟ και όπου αλλού). Άρα τι μένει; Φυσικά επιπλέον μείωση της ποιότητας. Και το χειρότερο φυσικά είναι ότι όλο και λιγότεροι λόγω ύφεσης και μείωσης εισοδημάτων μπορούν να αγοράσουν αυτές τις υπηρεσίες από τον ιδιωτικό τομέα. Αυτό που πρέπει πλέον να περιμένουμε (και να ελπίζουμε) είναι να υπάρξει επιτέλους πολιτική πίεση (από τη μεσαία-;- τάξη) για τη βελτίωση της ποιότητας ή μείωση του κόστους παραγωγής των δημοσίων υπηρεσιών.
Πέμπτη 1 Νοεμβρίου 2012
Replay
Στο προηγούμενο post είχαμε μια ανατροπή. Καθυστερημένα κατάλαβα (μάλλον μου είπαν) πώς θα μπορούσε να παρερμηνευτεί αυτή η ανατροπή. Έτσι αναγκάζομαι σήμερα να δείξω replay της φάσης. Σε καμία περίπτωση δεν υπονοούσα ότι τα μέτρα δεν πρέπει να προχωρήσουν- διαφωνώ σε πολλά από αυτά, και θεωρώ ότι η κυβέρνηση έκανε τις γνωστές παραχωρήσεις σε διάφορες ομάδες, θίγοντας άλλες. Ακόμα πιστεύω ότι το μνημόνιο ήταν η σωστή συνταγή- αν και εμείς μόνο αυτή τη συνταγή δεν ακολουθήσαμε. Τέλος προφανώς η ανατροπή στη σκέψη μου δεν ήρθε λόγω πιθανών μειώσεων στα ειδικά μισθολόγια- όταν όλοι έχουν μειώσεις πρέπει να είσαι παράλογος αν πραγματικά εσύ θες να είσαι ο μόνος που θα εξαιρεθεί.
Αυτό που ήθελα να θίξω στο προηγούμενο post δεν έπιανε την οικονομική διάσταση των μέτρων, αλλά αντίθετα τη χαοτική πολιτική δυναμική της ελληνικής πολιτικής σκηνής. Οποιαδήποτε αντιστροφή αυτής της δυναμικής μπορεί να έρθει μόνο με ένα μεγάλο ηλεκτροσόκ, μια μεγάλη καταστροφή, ώστε επιτέλους να απαλλαγούμε από τους κάθε λογής ανεύθυνους εξυπνάκηδες.
Αυτό που ήθελα να θίξω στο προηγούμενο post δεν έπιανε την οικονομική διάσταση των μέτρων, αλλά αντίθετα τη χαοτική πολιτική δυναμική της ελληνικής πολιτικής σκηνής. Οποιαδήποτε αντιστροφή αυτής της δυναμικής μπορεί να έρθει μόνο με ένα μεγάλο ηλεκτροσόκ, μια μεγάλη καταστροφή, ώστε επιτέλους να απαλλαγούμε από τους κάθε λογής ανεύθυνους εξυπνάκηδες.
Κυριακή 28 Οκτωβρίου 2012
Ανατροπή
Μετά από πολύ καιρό- μάλλον πάρα πολύ- αποφάσισα να ξαναγράψω στο blog. Ελπίζω να μην είναι εξαίρεση και να ακολουθήσουν κι άλλες αναρτήσεις τις επόμενες μέρες. Η αιτία που έλειψα είναι ότι μέχρι σήμερα είχα την αίσθηση πως ότι είχα να πω το είχα ήδη πει-μάλλον μου τελείωσαν οι λέξεις με την κατάσταση στην Ελλάδα. Σήμερα συνειδητοποίησα ότι όπως πάει η όλη φάση δεν τελειώνουν αυτά που πρέπει ή θέλεις να πεις. Και αυτό ήταν η πρώτη ανατροπή.
Η δεύτερη ανατροπή είναι αυτό που θα πω στη συνέχεια- και είναι ανατροπή για όσους με διαβάζουν- ή μάλλον με διάβαζαν. Νομίζω ότι τα μέτρα που ετοιμάζεται να ψηφίσει η κυβέρνηση πρέπει να καταψηφιστούν και η χώρα να μην πάρει τη δόση των 31 δις- ή όποια άλλη δόση. Νομίζω ότι όπως έχει πάει η κατάσταση η καταψήφιση των μέτρων είναι η τελευταία ελπίδα της χώρας. Μετά ο δρόμος δεν έχει επιστροφή.
Φυσικά βέβαια δε μιλάω για οικονομικούς υπολογισμούς. Εξακολουθώ να πιστεύω ότι η στάση πληρωμών θα είναι καταστροφή για τη χώρα. Αντίθετα η αλλαγή στη στάση μου προέρχεται από εκτίμηση της πολιτικής δυναμικής. Όπως και να χει τα μέτρα- όσο σωστά κι αν είναι- θα είναι επώδυνα. Αυτό θα έχει αποτέλεσμα την περαιτέρω ριζοσπαστικοποίηση της ελληνικής κοινωνίας. Το εκλογικό κοινό θα στραφεί στους δυο πόλους που εδώ και καιρό ενισχύει- το ΣΥΡΙΖΑ και την Χ.Α. Και αν ο ΣΥΡΙΖΑ γίνει κυβέρνηση τότε αναγκαστικά η Χ.Α. μπορεί να γίνει και αξιωματική αντιπολίτευση (!!!)....Και το μετά φυσικά δε θέλω ούτε να το σκέφτομαι.
Επομένως υπάρχουν δυο δρόμοι, είτε αλλαγή της πιο πάνω πολιτικής δυναμικής- αλλά πώς;- είτε οικονομική καταστροφή ώστε να αποδομηθούν όσοι λαϊκίστικα πόνταραν σε αυτή.Φυσικά κάτι τέτοιο θα είναι καταστροφικό, αλλά ίσως το προτιμώ από το να δω την Χ.Α. στην αξ. αντιπολίτευση και στην κυβέρνηση.
Και η στιγμή για όλα αυτά είναι τώρα. Αν η χώρα περάσει σε πρωτογενή πλεονάσματα, η στάση πληρωμών θα έχει μικρό κόστος. Αν γίνει κανείς δε θα την καταλάβει, ενισχύοντας έτσι τη λογική των αντιμνημονιακών ότι η χρεωκοπία δεν πρέπει να φοβίζει το λαό (sic).
Η δεύτερη ανατροπή είναι αυτό που θα πω στη συνέχεια- και είναι ανατροπή για όσους με διαβάζουν- ή μάλλον με διάβαζαν. Νομίζω ότι τα μέτρα που ετοιμάζεται να ψηφίσει η κυβέρνηση πρέπει να καταψηφιστούν και η χώρα να μην πάρει τη δόση των 31 δις- ή όποια άλλη δόση. Νομίζω ότι όπως έχει πάει η κατάσταση η καταψήφιση των μέτρων είναι η τελευταία ελπίδα της χώρας. Μετά ο δρόμος δεν έχει επιστροφή.
Φυσικά βέβαια δε μιλάω για οικονομικούς υπολογισμούς. Εξακολουθώ να πιστεύω ότι η στάση πληρωμών θα είναι καταστροφή για τη χώρα. Αντίθετα η αλλαγή στη στάση μου προέρχεται από εκτίμηση της πολιτικής δυναμικής. Όπως και να χει τα μέτρα- όσο σωστά κι αν είναι- θα είναι επώδυνα. Αυτό θα έχει αποτέλεσμα την περαιτέρω ριζοσπαστικοποίηση της ελληνικής κοινωνίας. Το εκλογικό κοινό θα στραφεί στους δυο πόλους που εδώ και καιρό ενισχύει- το ΣΥΡΙΖΑ και την Χ.Α. Και αν ο ΣΥΡΙΖΑ γίνει κυβέρνηση τότε αναγκαστικά η Χ.Α. μπορεί να γίνει και αξιωματική αντιπολίτευση (!!!)....Και το μετά φυσικά δε θέλω ούτε να το σκέφτομαι.
Επομένως υπάρχουν δυο δρόμοι, είτε αλλαγή της πιο πάνω πολιτικής δυναμικής- αλλά πώς;- είτε οικονομική καταστροφή ώστε να αποδομηθούν όσοι λαϊκίστικα πόνταραν σε αυτή.Φυσικά κάτι τέτοιο θα είναι καταστροφικό, αλλά ίσως το προτιμώ από το να δω την Χ.Α. στην αξ. αντιπολίτευση και στην κυβέρνηση.
Και η στιγμή για όλα αυτά είναι τώρα. Αν η χώρα περάσει σε πρωτογενή πλεονάσματα, η στάση πληρωμών θα έχει μικρό κόστος. Αν γίνει κανείς δε θα την καταλάβει, ενισχύοντας έτσι τη λογική των αντιμνημονιακών ότι η χρεωκοπία δεν πρέπει να φοβίζει το λαό (sic).
Σάββατο 26 Μαΐου 2012
Ορθολογικοί ψηφοφόροι
Φυσικά κάτι τέτοιο είναι παράδοξο. Δεν είναι δυνατό να ψηφίζεις αυτά τα κόμματα και να μη γνωρίζεις ότι είναι ξεκάθαρα κατά του μνημονίου- στην πραγματικότητα είναι η βασική αρχή πάνω στην οποία ζητάνε την ψήφο του λαού. Η εξήγηση ότι οι ψηφοφόροι δεν είναι ενημερωμένοι, φυσικά δεν είναι αρκετή. Αν μετά από πρόσφατες εκλογές δεν είναι ενημερωμένοι για τις θέσεις των κομμάτων, γιατί να πιστεύουμε ότι πήγαν (στις 6 Μαΐου)και θα πάνε (στις 17 Ιουνίου) να ψηφίσουν ενημερωμένοι. Και βέβαια υπάρχει η ερμηνεία ότι δεν κατάλαβαν την ερώτηση. Αλλά αν δεν κατάλαβαν μια τόσο ξεκάθαρη ερώτηση τι μας λέει ότι καταλαβαίνουν για τι ψηφίζουν.
Τα ποσοστά αυτά δεν είναι μικρά. Αποτελούν πάνω από το 2% του εκλογικού σώματος. Για την ακρίβεια μας λένε ότι υπάρχουν αποδείξεις (και όχι απλώς ενδείξεις) ότι 2% του εκλογικού σώματος είναι ανορθολογικό.
Αν πολιτικά είμαστε τόσο ανορθολογικοί, είναι σωστό να διατηρούμαστε από έναν πολιτικό μηχανισμό στήριξης; Μήπως τελικά ο μόνος τρόπος για να λειτουργήσουμε ορθολογικά είναι να αυξήσουμε το κόστος για τις ενέργειές/ αποφάσεις μας; Μήπως πρέπει να φύγει αυτός ο μηχανισμός (μνημόνιο, PSI, δανεισμός από κράτη κλπ) και να στραφούμε στις λύσεις της αγοράς; Μήπως πρέπει να αφήσουμε τα πράγματα να μας οδηγήσουν εκεί που θα μας πήγαινε η αγορά χωρίς καμία παρέμβαση κυβερνήσεων; Μήπως να ζήσουμε την καταστροφή, ώστε μέσα σε αυτό το πλαίσιο να μάθουμε τι είναι ορθολογισμός και τι όχι; Αν δεν πίστευα στο lock-in και στην εξάρτηση στις αρχικές συνθήκες η απάντηση στα πιο πάνω θα ήταν "φυσικά ναι".
Δευτέρα 7 Μαΐου 2012
Απλή Αναλογική
Από χθες έχει ξεκινήσει μια συζήτηση για το πόσο λάθος είναι ο εκλογικός νόμος. Η βασική κριτική είναι ότι ο νόμος αυτός είναι λίγο αναλογικός. Το πρώτο με το δεύτερο κόμμα έχουν διαφορά 2% περίπου, ενώ οι έδρες του πρώτου είναι σχεδόν διπλάσιες. Επίσης ένα μεγάλο ποσοστό του εκλογικού σώματος (περίπου 18%) ψήφισε κόμματα που δεν έπιασαν το 3% και ως εκ τούτου είναι χωρίς αντιπροσώπευση στη βουλή. Διαφωνώ με αυτές τις κριτικές για πολλούς λόγους. Σε αυτό το post δε θα ασχοληθώ με τα επιχειρήματα υπέρ του υπάρχοντος εκλογικού νόμου. Αντίθετα θα προσπαθήσω να δω τι θα γινόταν αν οι χθεσινές εκλογές γινόντουσαν με απλή αναλογική. Καταλαβαίνω φυσικά ότι αν οι "κανόνες του παιχνιδιού" ήταν διαφορετικοί τότε το αποτέλεσμα δε θα ήταν ίδιο (π.χ. ο ΣΥΡΙΖΑ δε θα κατέβαινε ενιαίος, τα μικρά κόμματα θα ήταν περισσότερα και θα έπαιρναν μεγαλύτερα ποσοστά). Επίσης το σενάριο που θα δώσω δεν είναι το μοναδικό- προφανώς μπορούν να υπάρξουν και άλλα λιγότερο καταστροφικά.
Στον πιο πάνω πίνακα δίνονται τα ποσοστά (μέχρι τώρα), οι έδρες αν ίσχυε η απλή αναλογική καθώς και η θέση του κάθε κόμματος για την οικονομία- στη γνωστική νεοελληνική κλίμακα μνημονιακοί- αντιμνημονιακοί. Από την κλίμακα άφησα την Χρυσή Αυγή έξω για λόγους που θα γίνουν προφανείς πιο κάτω. Επίσης για το κόμμα των Πειρατών δεν υπάρχει καμία ένδειξη για το αν θα ήταν υπέρ των δυνάμεων του μνημονίου ή κατά. Τέλος το ΛΑΟΣ προτίμησα να το βάλω στο μνημονιακό χώρο- από τις πολλές κωλοτούμπες που έχει κάνει έχω ζαλιστεί.
Αν αθροίσει κανείς τις έδρες αυτών με (Υ) θα δει ότι είναι 127, ενώ αυτών με (Κ) είναι 150. Και στη δεύτερη ειδικά κατηγορία υπάρχουν και πολλά ετερόκλητα κόμματα (π.χ. δε μπορώ να φανταστώ κυβέρνηση που θα στηρίζεται στους Ανεξάρτητους Έλληνες και το Σύνδεσμο Εθνικής Ενότητας μαζί με το ΚΚΕ). Επιπλέον υπέθεσα ότι το ΚΚΕ θα μπει σε κάποια κυβέρνηση (αντίθετα με τις εξαγγελίες του μέχρι σήμερα). Ακόμα και με αυτές τις παραδοχές ο σχηματισμός κυβέρνησης σημαίνει είτε σπάσιμο των βασικών προγραμματικών θέσεων των κομμάτων (μνημόνιο- όχι μνημόνιο) ή είτε συνεργασία με την Χ.Α. είτε το κόμμα των Πειρατών.
Και ξαφνικά φαίνεται το βασικό πρόβλημα με την απλή αναλογική: κόμματα με χαμηλό ποσοστό που πιθανότατα θέλουν πολύ να μπουν σε μια κυβέρνηση ή έχουν γενικά "χαλαρό" πρόγραμμα μπορούν να γίνουν οι βασικοί ρυθμιστές του τελικού σχηματισμού κυβέρνησης. Το προτελευταίο κόμμα που μπαίνει στη βουλή και ένα ακραίο κόμμα που ίσως και αυτοί που το ψήφισαν δε το θέλουν μπορούν να είναι αυτά που έχουν πολύ μεγάλη δύναμη διαπραγμάτευσης (για όσους δεν πιστεύουν ότι η δύναμη διαπραγμάτευσης είναι σημαντικό ζήτημα τους προτείνω να διαβάσουν πως κατάφερε ο Χίτλερ να γίνει καγκελάριος την πρώτη φορά το 1932).
Δε λέω με τίποτα ότι το πιο πάνω πρόβλημα δε μπορεί να υπάρξει με ένα πλειοψηφικό σύστημα.Με τον πλειοψηφικό νόμο που έχουμε σήμερα η δύναμη διαπραγμάτευσης πάει ουσιαστικά στο πρώτο κόμμα: είναι πολύ δύσκολο να γίνει κυβέρνηση χωρίς τη συμμετοχή του. Η πιθανότητα όμως να πάει η δύναμη σε λάθος χέρια είναι πολύ μικρότερη- για να γίνεις πρώτο κόμμα θα πρέπει να πείσεις περισσότερο κόσμο.
Στον πιο πάνω πίνακα δίνονται τα ποσοστά (μέχρι τώρα), οι έδρες αν ίσχυε η απλή αναλογική καθώς και η θέση του κάθε κόμματος για την οικονομία- στη γνωστική νεοελληνική κλίμακα μνημονιακοί- αντιμνημονιακοί. Από την κλίμακα άφησα την Χρυσή Αυγή έξω για λόγους που θα γίνουν προφανείς πιο κάτω. Επίσης για το κόμμα των Πειρατών δεν υπάρχει καμία ένδειξη για το αν θα ήταν υπέρ των δυνάμεων του μνημονίου ή κατά. Τέλος το ΛΑΟΣ προτίμησα να το βάλω στο μνημονιακό χώρο- από τις πολλές κωλοτούμπες που έχει κάνει έχω ζαλιστεί.
Αν αθροίσει κανείς τις έδρες αυτών με (Υ) θα δει ότι είναι 127, ενώ αυτών με (Κ) είναι 150. Και στη δεύτερη ειδικά κατηγορία υπάρχουν και πολλά ετερόκλητα κόμματα (π.χ. δε μπορώ να φανταστώ κυβέρνηση που θα στηρίζεται στους Ανεξάρτητους Έλληνες και το Σύνδεσμο Εθνικής Ενότητας μαζί με το ΚΚΕ). Επιπλέον υπέθεσα ότι το ΚΚΕ θα μπει σε κάποια κυβέρνηση (αντίθετα με τις εξαγγελίες του μέχρι σήμερα). Ακόμα και με αυτές τις παραδοχές ο σχηματισμός κυβέρνησης σημαίνει είτε σπάσιμο των βασικών προγραμματικών θέσεων των κομμάτων (μνημόνιο- όχι μνημόνιο) ή είτε συνεργασία με την Χ.Α. είτε το κόμμα των Πειρατών.
Και ξαφνικά φαίνεται το βασικό πρόβλημα με την απλή αναλογική: κόμματα με χαμηλό ποσοστό που πιθανότατα θέλουν πολύ να μπουν σε μια κυβέρνηση ή έχουν γενικά "χαλαρό" πρόγραμμα μπορούν να γίνουν οι βασικοί ρυθμιστές του τελικού σχηματισμού κυβέρνησης. Το προτελευταίο κόμμα που μπαίνει στη βουλή και ένα ακραίο κόμμα που ίσως και αυτοί που το ψήφισαν δε το θέλουν μπορούν να είναι αυτά που έχουν πολύ μεγάλη δύναμη διαπραγμάτευσης (για όσους δεν πιστεύουν ότι η δύναμη διαπραγμάτευσης είναι σημαντικό ζήτημα τους προτείνω να διαβάσουν πως κατάφερε ο Χίτλερ να γίνει καγκελάριος την πρώτη φορά το 1932).
Δε λέω με τίποτα ότι το πιο πάνω πρόβλημα δε μπορεί να υπάρξει με ένα πλειοψηφικό σύστημα.Με τον πλειοψηφικό νόμο που έχουμε σήμερα η δύναμη διαπραγμάτευσης πάει ουσιαστικά στο πρώτο κόμμα: είναι πολύ δύσκολο να γίνει κυβέρνηση χωρίς τη συμμετοχή του. Η πιθανότητα όμως να πάει η δύναμη σε λάθος χέρια είναι πολύ μικρότερη- για να γίνεις πρώτο κόμμα θα πρέπει να πείσεις περισσότερο κόσμο.
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)