Οριακή Ροπή προς Κατανάλωση

Μετά την περσινή μείωση των μισθών στον δημόσιο τομέα, όλοι ανακάλυψαν τη βασική μακροοικονομική και τον κεϋνσιανό πολλαπλασιαστή: μια μείωση στο διαθέσιμο εισόδημα- μέσω μιας μείωσης στους μισθούς των δημοσίων υπαλλήλων- οδηγεί πολλαπλασιαστικά σε μια μείωση του επιπέδου του εισοδήματος όλης της οικονομίας. Το επιχείρημα είναι- παραδόξως θα έλεγα- ακριβώς όπως το διατυπώνει ο μέσος πολίτης: μείωση μισθών συνεπάγεται μείωση των δαπανών που οδηγεί σε μειωμένα έσοδα για όσους πουλάνε τα προϊόντα τους που οδηγεί στη συνέχεια σε μικρότερες δαπάνες από αυτούς κ.ο.κ.
Φαντάζομαι ότι αφού ο κόσμος ξέρει τόσο καλή μάκρο, δε θα χρειαστεί εξηγήσω το ρόλο των προσδοκιών όταν βρισκόμαστε σε συνθήκες ύφεσης και πως μπορεί η ανάκαμψη να αργήσει αν οι προσδοκίες και το οικονομικό κλίμα δεν είναι καλό. Σε αυτή την περίπτωση, προφανώς, οι αυτόνομες ιδιωτικές δαπάνες (αυτόνομη κατανάλωση, αυτόνομη επένδυση) πέφτουν, με αποτέλεσμα ο πολλαπλασιαστής να μπαίνει με την όπισθεν και να οδηγούμαστε σε μεγαλύτερη ύφεση.
Ας δούμε επομένως κάποια στοιχεία για το οικονομικό κλίμα στην Ελλάδα από το 2003 μέχρι σήμερα. Όπως φαίνεται στο διάγραμμα η βουτιά στις προσδοκίες για το οικονομικό κλίμα στην Ελλάδα ξεκίνησε πολύ νωρίς (αρχές 2008), φτάνοντας στον πάτο πριν από τις εκλογές του 2009. Άρα η ύφεση μπορεί να είναι περισσότερο αποτέλεσμα αυτής της βουτιάς (η οποία ξαναξεκίνησε μετά το Ιανουάριο του 2010) παρά ως αποτέλεσμα των μειώσεων των μισθών.
 Βέβαια για αυτή τη βουτιά μάλλον περισσότερη ευθύνη έχουν όλα τα κόμματα και τα ΜΜΕ, άρα κανείς δεν είναι διατεθειμένος να μιλήσει για τα αρνητικά αποτελέσματα της "απαισιοδοξίας".
Επίσης για προλάβω όσους θα πουν ότι η αιτιότητα πάει από τις οικονομικές συνθήκες στις προσδοκίες, σημειώνω ότι η ανάλυσή μου εδώ είναι Κεϋνσιανή, όπως και η ανάλυση της επίδρασης των μισθών στο εισόδημα...αν πάμε σε ανάλυση ορθολογικών προσδοκιών, δεν είμαι σίγουρος ότι η μείωση των μισθών οδηγεί απαραίτητα σε ύφεση.